Nil Göksu Urgancıoğlu yazdı
Dünyaca ünlü ekonomi dergisi Forbes, her yıl gezegenimizin elinde en çok para tutan isimlerinin listesini yayımlıyor. İş dünyasının dört gözle beklediği o liste, en zenginlerin isimleri, şirketleri ve servetlerini sıralıyor. Ancak bu liste buzdağının sadece görünen kısmı. O listeye girebilmek için hangi yollardan geçtiler, başarılarının sırrı neydi ve zirveye giden yol hangi basamakla başladı… Tüm bu soruların yanıtlarını, listenin ilk 5’in deki isimler için araştırdık.
BERNARD ARNAULT:
Louis Vuitton ve Sephora gibi markaları bünyesinde barındıran Fransız holding LVMH’nin Yönetim Kurulu Başkanı Arnault, bu yıl Nisan ayında yayımlanan listenin en zengin insanı olarak ön plana çıktı. Liste için en şaşırtıcı olan isim de, yine kendisiydi. Çünkü ne uzaya roket gönderen Elon Musk ne de dijital ticaretin zirvesinin değişmeyen ismi Jeff Bezos, lüks tüketim ürünleri üreten bir ismi geçememişti.
74 yaşındaki Fransız iş insanının servetinin toplam değeri 2022’de 158 milyar dolarken bu yıl 211 milyar dolar olarak açıklandı. Arnault böylelikle Elon Musk’ı geride bırakarak ilk sıraya yükseldi. Böylece listede ilk kez bir Fransa vatandaşı birinci sırada yer aldı. Peki hikayesi neydi?
1949’da Fransa’nın kuzeyindeki Roubaix’de doğan Arnault, seçkin bir mühendislik okulu olan ‘École Polytechnique’den mezun oldu.
Aile şirketi Ferret Savinel’de çalıştı ve 1981’de ABD’ye taşınmadan önce mülk geliştirme işlerine bakıyordu. Yani aile şirketinde, en alttan en tepeye, iş hayatının her adınımı öğrenerek deneyim kazandı.
1984’te Arnault, Fransa’ya döndü ve Christian Dior’un sahibi olduğu ve iflas etmiş tekstil grubu Boussac Saint-Freres’i devraldı. Daha sonra şirketin diğer işletmelerinin çoğundan ayrıldı ve buradan edindiği parayı, iki ana şirketi Louis Vuitton ve Moet Hennessy’nin birleştiği LVMH’de kontrol hissesi satın almak için kullandı.
Arnault, onlarca yıl LVMH’yi dünya çapında 5 bin 500’den fazla mağaza aracılığıyla şampanya, şarap, içki, moda, deri ürünler, saat, mücevher, otel konaklamaları, parfüm ve kozmetik ürünleri satan lüks bir deve dönüştürdü.
Arnault’un iki evlilikten beş çocuğu var. Hepsi şu an LVMH firmasında veya markalarından birinde çalışıyor. Arnault’nun ikinci çocuğu Antoine kısa süre önce holding şirketi Christian Dior SE’de üst düzey bir pozisyona geldi.
73 yaşındaki Arnault, uzun süredir dünyanın en zengin insanlarından biri. Buna rağmen kendisi nadiren kamusal alanda görünmekte. Arnault sosyal medyada da aktif değil.
ELON MUSK:
Forbes’a göre geçtiğimiz yılın en zengini Elon Musk bu yıl “yoksullaştı”. Musk, geçtiğimiz yıl 219 milyar dolar olan servetinin bir kısmını kaybederek bu yıl 180 milyar dolarlık net servetiyle listenin ikinci sırasında yer buldu. Geçen yıl Twitter’ı yüksek fiyata satın almasıyla sahip olduğu Tesla şirketinin hisselerinin düşmesi, bunun en büyük nedeni. Gündemden düşmeyen Musk, listenin belki de en sıra dışı ismi ve haliyle dikkat çeken bir hayat hikayesi var.
1971 yılında Güney Afrika’nın başkenti Pretorya’da doğdu. Bir manken ve diyetisyen olan Kanadalı annesi Maye ve Güney Afrika doğumlu elektromekanik mühendisi, pilot ve denizci olan Errol’ın ilk çocuklarıydı. Ebeveynlerinin boşanması sonrası zor bir çocukluk geçirdi. Onu tanıyanlar Musk’ı son derece içine kapanık bir çocuk olarak tanımlıyor. Yaşıtlarına kıyasla çok fazla kitap okuyan Musk, 9 yaşında Britannica ansiklopedisini okuyup bitirdi, ayrıca yazılıma merak saldı.
12 yaşında yazılım merakı ilk ciddi meyvesini verdi. Daha sonradan “Basit bir oyundu ama Flappy Bird’den daha iyiydi” dediği Blaster adlı oyun Elon Musk’ın kendi başına ilk parasını kazanmasını da sağladı. 1984 yılında PC and Office Technology adlı bir dergi oyunun kodlarını yayınlamak için Musk’a yaklaşık 500 Amerikan doları ödeme yaptı.
24 yaşına geldiğinde fizik alanında doktora yapmak üzere Stanford Üniversiesi’ne kayıt oldu. Girişimci ruhu nedeniyle doktora macerası sadece 2 gün sürdü ve okulu bırakarak kardeşi Kimbal ile birlikte 1995 yılında 28.000 dolar sermaye ile Zip2 adlı ilk web yazılım firmasını kurdu.
1999 yılında Zip2 büyümüş ve büyük firmaların radarına girmeye başladı ve 4 yılın sonunda Compaq yaklaşık 300 milyon dolarlık bir anlaşma ile Zip2’yu satın aldı. Elon Musk ise yüzde 7’sine sahip olduğu Zip2’nun satışından sonra 22 milyon dolar kazandı.
Musk daha sonra PayPal’i kurdu. PayPal 2002 yılında eBay tarafından 1,5 milyar dolarlık bir anlaşma karşılığında satın alındığında Musk’ın yüzde 11,7’lik PayPal hissesi ona 165 milyon dolar kazandırdı.
PayPal satışından elde ettiği 165 milyon dolar da bugün Elon Musk’ın uğraştığı tüm sıra dışı girişimlerinin en önemli kaynağı oldu. Bugün 20 milyar dolar üzerindeki serveti ile hala sıra dışı şeyler yapmaya devam ediyor. Zip2 günlerinden beri kardeşi Kimbal da birlikte. Kimbal hali hazırda Tesla ve SpaceX’in yönetim kurulunda bulunuyor ama diğer yandanda restoran sektöründe faaliyet gösteriyor. Elon Musk’ın kızkardeşi Tosca ise sinema sektöründe yapımcılık ve yönetmenlikle uğraşıyor.
JEFF BEZOS:
114 milyar dolar ile dünyanın en zengin üçüncü kişisi olan Amazon’un kurucusu Jeff Bezos.
Amazon, ya da tam adıyla Amazon.com, o zamanlar Wall Street’te bir serbest yatırım fonu yöneticisi olarak çalışan Bezos tarafından 1994’te kuruldu. Bezos, ilham için sözlükte gezinirken ‘Amazon’ kelimesine denk geldi ve özellikle de, tıpkı Amazon nehrinin dünyanın en büyük nehirlerinden biri olması gibi, online mağazasının dünyanın en büyüğü olacağını öngördüğü için bu ismin şirketine tam uyduğunu düşündü. Amazon’un ‘her şey mağazası’ olarak adlandırılmasının temel sebebi de buydu. Böylece Amazon, 1 Kasım 1994’te tescil edilmiş oldu. İsim meselesini hallettikten sonra Bezos, satacak ürün arayışına girdi.
Biraz araştırmadan sonra kaynak sağlaması, paketlemesi ve dağıtması nispeten kolay olan kitapta karar kıldı. Amazon’u farklı kılan daha fazla kolaylık vaat etmesiydi. En başından beri online siparişleri dünyanın herhangi bir yerindeki müşterisinin adresine doğrudan teslim etme iş modeli üzerine kurulmuştu. Bezos kitaptan daha fazla ürün satması gerektiğini biliyordu. Şirket 1998’de müzik ve bilgisayar oyunları da satmaya başladı. Bir yanda da İngiltere ve Almanya’daki online kitapçıları da satın alan Amazon, hizmetlerini uluslararası boyutlara taşımış oldu. Milenyum çağının gelişiyle birlikte artık Amazon; tüketici elektroniği, video oyunları, yazılım, ev geliştirme ürünleri, oyuncaklar ve oyunların da arasında bulunduğu birçok ürün satmaya başladı ve iyice büyüdü.
Amazon’un 2001’in ilk çeyreğine kadar kâr elde etmemiş olduğu gerçeği de pek yardımcı olmasa da Bezos hiçbir zaman inancını kaybetmedi ve karşı çıkanları da işin potansiyelini göremeyen insanlar olarak nitelendirerek ciddiye almadı. Bezos her zaman, başarılı bir online perakendeci olmak için Amazon’un hızlıca büyümesi gerektiğini savundu, öyle de oldu.
Son yıllarda Amazon, Apple’ın ardından tarihteki ikinci 1 trilyon dolarlık piyasa değeri olan şirket olma başarısını elde etti. New York’taki ikinci genel merkezini kurma planını açıklayan ancak gelen siyasi baskının ardından bu planı iptal etmesinden sonra ise Amazon, 2020’de rekor bir büyüme gördü. 2020 yılında pandemiyle beraber insanlar evlerine kapanmak zorunda kalınca, Amazon ve benzeri online perakendeci şirketler servetlerine servet kattı.
LARRY ELLİSON:
Yazılım devi Oracle’ın kurucu ortağı Larry Ellison 107 milyar dolarlık servetiyle 4. sırada. Zirveye yükselen hikayesiyse, aslında trajik bir çocukluktan geçiyor.
Ellison, annesini 48 yaşına kadar tanımadı ve kendisini daha küçücük bir bebekken evlat edinen Chicagolu bir çiftin elinde büyüdü.
Bilişim dünyasına Amerikan İstihbarat Servisi’ne (CIA) veritabanı programı tasarlayarak giren Ellison, son 10 yıl içinde dünyanın en fazla para kazanan şirket CEO’su oldu. 1977’de kurduğu bilişim şirketi Oracle’ı son olarak 2009’da krizde darbe almış rakibi Sun Microsystems’i de satın alarak iyice büyüten 56 yaşındaki Ellison, 2000’den bu yana tam 1.84 milyar dolar kazandı.
Hırslı yapısıyla tanınan Ellison, şirket hisse değerinin de 10 yıl içinde 3’e katlanmasını sağladı. Böylece Oracle, bilişim sektörünün son yıllardaki en popüler ismi olan Apple’ın hisselerinden bile 12 kat daha fazla değer kazanmış oldu.
Ellison başarı basamaklarını hızla tırmandı ancak tüm çabalarına rağmen anne ve babasının kim olduğunu asla öğrenemedi.
WARREN BUFFETT:
Yatırım efsanesi Warren Buffett 106 milyar dolar ile listede 5. sırada yer alıyor. 1930 doğumlu Buffett, 20. yüzyılın en başarılı yatırımcılarından biri olarak kabul ediliyor.
Para konusunda inanılmaz yetenekli olan Buffett, daha altı yaşındayken büyükbabasının bakkal dükkanından satın aldığı 6’lı Coca-Cola şişelerinin, tanesini 5 cent karla satarak, para kazanmaya başladı.
11 yaşındayken yüksek finans dünyasına adım attı ve babasının yanında çalışmaya başladı. İlk satın aldığı hisseleri, değer kazandıklarında sattı. Fakat sadece birkaç sene sonra bu hisselerin tavan yaptığını görünce; iyi şirketlere, uzun dönemli yatırım yapmak gerektiğinin önemini öğrendi.
1947’de liseden mezun olduğunda üniversiteye gitmeyi hiç düşünmeyen Buffett, babasının ısrarıyla Pennsylvania Üniversitesi’ne bağlı Wharton Business School’da 2 yıl geçirdi. Babasının 1948’deki kongre seçimlerini kaybetmesiyle Omaha’ya döndü ve University of Nebraska-Lincoln’e transfer oldu. Sıkı bir çalışmayla buradan 3 yıl içinde mezun olmayı başardı.
Harvard Business School’a başvurmaya ikna edilmesine rağmen, çok genç olduğu için kabul edilmedi. Bunu önemsemeyerek Columbia Business School’a girdi ve ünlü risk analisti Benjamin Graham’ın profesörlüğünde çalışarak, 1951 yılında yüksek lisans derecesini aldı.
Borsa simsarı olarak çalıştı ve aynı zamanda da konuşma kursları alıp, Nebraska Üniversitesi’nde “yatırım ilkeleri” konulu gece dersleri vermeye başladı.
1954’de Graham, şirketinde kendisine bir iş teklif etti. Burada 2 yıl çalıştıktan sonra Graham’ın emekliye ayrılmasıyla yeniden Omaha’ya döndü ve 1956’da ilk yatırım ortaklığı olan Buffett Associates, Ltd’yi kurdu. 1962’de Berkshire Hathaway dahilinde Buffett Partnership’in temelini attı. Başlarda tekstil sektöründeki düşüş yüzünden kötü bir fikirmiş gibi görünmesine rağmen Berkshire Hathaway, halen dünyanın en büyük holding kuruluşlarından biridir.
Patronlardunyasi.com
