Uzmanından sigortalı çalışmanın faydaları ve kayıt dışının cezaları
Van Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İl Müdürü Abidin Göksoy, sosyal güvenlik sistemi ile ilgili kritik öneme sahip bilgiler verdi.
Göksoy, bu sistem ile sigortalı çalışan kişi ve aile bireylerinin sağlık hizmetlerinden yararlanabildiklerini söyledi.
Göksoy, sigortalı çalışmanın artılarını ve kayıt dışı çalışmanın olumsuzluklarını şöyle sıraladı:
SİGORTALI ÇALIŞMANIN AVANTAJLARI
-Sigortalı çalışanlara iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hali nedenleriyle çalışamadığı sürelerde maaşının işveren tarafından ödenmeyen kısmını karşılamak üzere geçici iş göremezlik ödeneği ödüyor.
-Sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmesi halinde ise sigortalının aile bireylerine (eş ve çocukları ile anne ve babasına) ölüm geliri bağlanır.
-Sigortalı herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma geldiğinde ise malullük aylığı, sigortalı belli bir yaşa geldiğinde yine prim şartlarını da sağlıyorsa kendisine yaşlılık aylığı bağlanır.
KAYIT DIŞI ÇALIŞMANIN OLUMSUZLUKLARI
-Kayıt dışı çalışan işçinin emekli olma hakkı yoktur. Çalışamaz yaşa geldiğinde başkalarının yardımına muhtaç olur.
-Herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma gelindiğinde ise malullük aylığından yararlanamadığı gibi hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocukları da ölüm aylığı hakkından yararlanamazlar.
-Yapılacak denetimler ve tespitler sonucu yüksek tutarlarda idari para cezası uygulanır. Bunun sonucunda işyerinin kapanması riski de vardır.
KAYIT DIŞI İŞÇİ ÇALIŞTIRMANIN CEZALARI
-Kayıt dışı işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenlere uygulanacak idari para cezaları, işverenden işverene ve belgeye göre çeşitlilik gösterir. Örneğin bir yıl bir işçiyi kayıt dışı çalıştırıldığının denetim sonucu anlaşılması halinde idari yaptırımı 14 asgari ücrete kadar para cezasıdır.
-Ayrıca bu çalışmalara ait primler gecikme cezası ve faiziyle birlikte tahsil edilir.
-Bu iş yerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur.
-Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı ağır idari ve adli yükümlülükler doğar.
-Bunun yanında vergi ve prim kaybına, sosyal güvenlik açığına neden olur.
ÇALIŞANLAR KONTROL ETSİN
-PTT’den alınan e-Devlet şifresi ile adresinden sorgulama yapılabilir, 7 gün 24 saat “Alo 170” Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezini arayabilirler.
-Yine il ve ilçelerde bulunan tüm sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine başvurarak da sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığı ve hangi kazanç seviyesinden bildirildiği kısa sürede öğrenilebilir.
“İHBAR EDİN”
Çalışanlar sigortasız çalıştırıldıklarını ya da ücretlerinin veya çalışma sürelerinin eksik bildirildiğini düşündüklerinde, ihbar ve şikayetlerini ise yine “Alo 170” arayarak bildirebilir veya en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine şikâyetlerini iletebilirler.
Ayrıca her türlü istek, şikayet, ihbar, görüş ve önerilerini Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden de yapabilirler.
